25 yıldır Osmanlıca adası

Ayvalık’taki Cunda Adası’nda, Harvard Üniversitesince kurulan ‘Osmanlıca ve Türkçe Yaz Okulu’ 25 yıldır Amerika’dan gelen eğitmen ve öğrencileri buluşturuyor. Uzun yıllar eşi Şinasi Tekin ile dünyanın önde gelen üniversitelerinden biri olan Harvard’da akademisyenlik yapan Türkoloji uzmanı Prof. Dr. Gönül Tekin, kurdukları bu okulun ABD Eğitim Bakanlığı tarafından nasıl kabul aldığını anlattı:

HER AYRINTISI RAPORLADI

“Aslında her şeyi Prof. Selim Sırrı Kuru başlattı, kendisi Washington Üniversitesi’nde doçent. Bir gün Cunda’daki konutumuzun bahçesinde oturuyoruz, yaz tatiliydi. Başını kaldırıp şöyle bir meskene baktı, ‘Ah burası ne kadar hoş bir okul olurdu’ dedi. O gün husus kapandı. Birkaç hafta sonra Amerika’ya döndük. Merhum eşim Şinasi Bey’de bir faaliyet, bir faaliyet. ‘Ne yapıyorsun?’ dedim, ‘Ben okul kuruyorum’ dedi. Kaç ders olacak, hangi bahisler işlenecek, bütün beratlar, fermanlar, kadı sicillerine kadar eski Türk kültürünü gösteren ne kadar eser varsa not aldı. Tüm ayrıntıları raporladı ve ABD Ulusal Eğitim Bakanlığına yazdı. Fakat kabul edilmedi, ‘Bu eski bir lisandır, biz yeni lisanlar için burslar veriyoruz öğrencilere’ denildi. Şinasi Beyefendi de oturup yanıt yazdı: ‘Osmanlı Türkçesi evet eski bir lisandır, lakin Osmanlı Devleti yıkıldığı vakit dünya üzerinde 28 tane devlet yine kuruldu. Ve bunların tarihinin hepsi Cumhurbaşkanlığı Arşivindedir. Kurulan bu yeni devletlerin hakkında bilgi edinmek istiyorsanız fakat Osmanlıcayı bilip oradaki arşivde okuyabilirsiniz’ dedi. Bu mektup üzerine ‘Tebrikler!’ yanıtı geldi. Harvard’ın yanına bir Türk üniversitesi de istediler, Koç Üniversitesi ile bir arada uzun yıllardır eğitimlerimiz devam ediyor.”

CUNDA’YI SEÇMENİN ÖZEL SEBEBİ VAR

Tekin’e, ‘Neden bu okulu Cunda’da açmaya karar verdiniz?’ diye sorduğumuzda şunları söyledi: “Öncelikle adadaki herkes Türk, ve Türkçe konuşuyor. İngilizce konuşan kimse yok. Öğrenciler alışveriş yapıp yemek yemeye gittiklerinde mecburen Türkçe konuşmaları gerekecekti. İstanbul’da olsaydı, her an her yerde İngilizce konuşacaklardı. İkincisi tarihi bir yer. Bergama, Efes, Behramkale, Troya var. Üçüncüsü bu kadar ağır bir ders çalışma sonucunda denizi var.”

Her yıl 21 öğrenci geliyor

Prof. Dr. Tekin, yaz okulundaki eğitim programını şöyle özetledi: Öğrenciler sabah 9-11 ortasındaki derslerin birinde 16. yüzyılın sonuna kadar, başkasında 18.-19. yüzyıla kadar eğitim görüyor. 11’den 12’ye kadar Farsça dersleri var. 12-1 ortası yemek. 1’de Türkçe başlar. Osmanlıca ve Türkçeden İngilizceye çeviriler bu derste okutulur. Yahut İngilizceden Türkçeye çeviriler. 3’te ders biter. Ödevler verilir. Akşam saat 8’de bu öğrencilerin başında bir hoca durur, ödevleri çözerler. Düşünün ne kadar ağırlar. En fazla 21 öğrenci alıyoruz. Amerika’daki üniversitelerde okuyan öğrenciler gelir. Bursu da oranın ulusal eğitimi karşılar. Koç Üniversitesi’nin de yardımları var. Her sene Koç’taki tarih kısmından 2 öğrenci geliyor. Diğer üniversitelerden de gelenler olabiliyor.

Büşra Karagöz