Türk ekonomisi açısından dönüm noktası olan 2018’de kur krizi ve ardından gelen faiz sarmalı, 7 yıllık süreçte ciddi toplumsal ve ekonomik tahribat yarattı. AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın genel seçimler öncesi yaptığı “24’ünde siz bu kardeşinize yetkiyi verin, ondan sonra bu faizle, şunla bunla nasıl uğraşılır göreceksiniz” açıklaması sırasında dolar kuru 4,76, Euro 5,50, faiz yüzde 17,75, domatesin kilosu 3,4 TL, etin kilosu 43,8 TL, dizel bir araba ise 125 bin TL seviyesindeydi. Şu an dolar kuru 41,32, Euro ise 48,98 seviyesinde.
Aradan geçen sürede dolar ve faiz ile enflasyon sepetindeki domatesten limona kadar fiyatlar hızla yükseldi. Açlık sınırı 27 bin 111 TL’ye, yoksulluk sınırı ise 88 bin TL’ye çıktı. Milyonlarca emekli ve asgari ücretli, artan maliyetlerle yıllardır yaşam mücadelesi veriyor.
ENFLASYONDA TARİHİ REKORLAR
Pandemi dönemi de dahil olmak üzere 7 yıllık süreçte enflasyon önemli bir artış gösterdi. Haziran 2018’de yüzde 15,39 olan enflasyon, 2022’de yüzde 85,51 ile tarihi zirveye ulaştı. Ekonomi yönetimi defalarca yukarı yönlü revizyonlar yapmak zorunda kaldı. Son enflasyon verisi ise yüzde 32,95 oldu. Faiz politikası ise yüzde 17,75 seviyesinden başlayarak uzun süre yüzde 50’ye kadar yükseldi; Aralık 2024 itibarıyla faiz indirimleri başladı.
HER ALANDA YÜZDE 1.000’İ AŞAN FİYAT ARTIŞLARI
Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, enflasyon sepetindeki tüm alanlarda yüksek artışlar yaşandı. Haziran 2018’de 1.686 TL olan bir çamaşır makinesi yüzde 1.500 artışla bugün ortalamada 27 bin TL’den satılıyor. Bir kilogram zeytin 22 TL’den 370 TL’ye çıktı. Litresi 8,6 TL olan ayçiçek yağı yüzde 1.992 artışla 179 TL’ye yükseldi. O dönemde 125 bin TL’ye alınan bir otomobil ise bugün 1,3 milyon TL’ye kadar ulaştı.
TEMEL ÜRÜNLERDEN OTOMOBİLE YAŞAM MALİYETLERİ ARTTI
Domates, et, limon ve diğer gıda ürünlerindeki fiyat artışları günlük yaşamı doğrudan etkilerken, otomobil ve dayanıklı tüketim mallarındaki yükselişler tasarruf ve harcama dengesini bozdu. Bu süreçte milyonlarca vatandaş artan maliyetler karşısında yaşam standartlarını korumaya çalışıyor.
